The Divine Life Society
Afdeling Aalst |
Ademen is leven, slecht ademen is slecht leven
Yoga-ademoefeningen
hebben onder andere de bedoeling je te leren ademen tegen een veel
langzamer ritme en met de gehele longen. Het voordeel is dat je dat
naarmate je het leert, meeneemt in je dagelijks leven, wat in een
belangrijke mate je gezondheid en je geestelijk welzijn ten goede
komt.
Hyperventilatie
In Humo
stond een artikel over bejaarde veelverdieners, die het geld dat ze bijeengraaiden nooit meer zullen
kunnen opdoen. Ze kunnen gerust gaan genieten van hun oude dag, maar
dat doen ze niet. Een van hen, een bijna tachtigjarige, zei dat hij
nog elke dag een volle agenda heeft. “Als ik geen volle agenda
heb, begin ik te hyperventileren”, zei hij. Hij voelt zich
prima zolang hij actief bezig is. Maar zodra hij door inactiviteit
wordt teruggeworpen op zichzelf krijgt hij problemen. Daarover moeten
we nadenken. Hij is iemand als zakenman, maar zonder zijn
zakenmanschap is hij niemand. En dát is de grote leugen van de
cultuur waarin hij leeft en functioneert.
Hyperventilatie is een veelvoorkomend probleem en zoals uit het geval van de zakenman blijkt, is het een psychisch probleem. Hyper betekent: veel; ventileren betekent: de lucht verversen. Hyperventilatie betekent dus letterlijk: teveel de lucht verversen.
Er is acute en er is latente of verholen hyperventilatie. Iemand met latente hyperventilatie, weet niet dat hij hyperventileert en hij kent dan ook de oorzaak niet van de vele vage klachten die hem het leven zuur maken.
Iemand met hyperventilatie ademt te hoog en te snel. Hij ademt teveel lucht of zuurstof in en hij ademt teveel koolstofdioxide uit. Als het niveau van de koolstofdioxide daalt, vernauwen de vaten en treden er allerlei zeer vervelende symptomen op.
Koendalinie
De
centrale lichaamskracht wordt in de Yogafilosofie koendalinie
genoemd. Koendalinie
betekent letterlijk: opgerold. Energie komt in twee vormen voor: in
een kinetische en in een potentiële vorm. Kinetisch betekent:
actief; potentieel betekent: sluimerend.
De zetel van de koendalinie is de moelaadhaara chakra aan het ondereind van de wervelkolom. Een chakra is een energiecentrum. De letterlijke vertaling van chakra is wiel, omdat deze centra in meditatie kunnen worden ervaren als wervelingen van energie. Moelaadhaara betekent: wortelsteun of basissteun. De moelaadhaara is de zetel van de koendalinie of de centrale lichaamskracht. Het is ook de zetel van het geheugen. Het is de negatieve pool van de lichaamsenergie. De positieve pool is de top van de schedel of de sahasraara. Sahasraara betekent: duizend, waarmee de totaliteit of de oorsprong wordt bedoeld.
Tussen beide polen liggen vijf andere chakras, waarvan vier op de wervelkolom: de svaadhishthaana chakra (twee vingerbreedten boven de moelaadhaara), de manipoera chakra (ter hoogte van de navel), de anaahata chakra (ter hoogte van het hart) en de vishoeddha chakra (waar schedel en wervelkolom samenkomen); de vijfde is de aagnyaa chakra (onder de top van de schedel, ter hoogte van de plaats tussen de wenkbrauwen).
Hoe gedachten en gevoelens het lichaam beïnvloeden
Als
de geest, bewust of onbewust, wordt geconfronteerd met iets dat erg
onprettig, bedreigend of uiterst negatief is, bombardeert hij de
koendalinie.
De koendalinie stuurt hierdoor abnormale of subnormale impulsen naar de organen van
het lichaam, die daarop reageren op een abnormale of subnormale
manier. Dit verklaart waarom iemand bleek wordt, rood wordt, begint
te zweten of te hijgen, het bewustzijn verliest enz.
Het komt er dus vooral op aan de geest tot rust te brengen door hem op een systematisch manier te disciplineren. Dit kan onder andere gebeuren via de ademhaling. Iedere stemming gaat immers gepaard met een eigen ademhalingstype. Iemand die bang is, ademt anders dan iemand die woedend is. Iemand die opgewonden is, ademt anders dan iemand die ontspannen is. Enzovoort.
Je kunt het ook omkeren: als je de ademhaling rustig maakt, volgt de geest vanzelf.
Een belangrijk geheim
Het
ademhalingscentrum is het gebied in het verlengde merg dat
verantwoordelijk is voor de ademhaling. Er is een verband tussen het
ademhalingscentrum en de stembanden: als de stembanden aangespannen
zijn of met andere woorden als de stemspleet gesloten is, wordt het
ademhalingscentrum afgeremd. Je gaat dan met andere woorden vanzelf
langzamer ademen. Hiervan maken de Yoga-ademoefeningen dankbaar
gebruik.
Terloops
Na
een Yogales in een Yoga Retraite sprak een van de deelneemsters me
aan. Ze vond dat ik “het ademhalingcentrum had verlegd”.
Tegen het einde van de geleide ontspanning geef ik nogal eens de
volgende richtlijn mee: “Wees je bewust van het punt in je
borst dat je aanwijst als je jezelf aanduidt. Het punt waar je ‘ik
ben’-gevoel zit. Voel dat elke inademing er begint, dat ze met
de klank so
naar de navel toevloeit en dat ze, zonder onderbreking tussen so
en ham,
met de klank ham
terugkeert naar dat punt in je borst. Dan volgt er een ademstop. Je
organisme rust je hele leven even uit na elke uitademing. Tijdens die
ademstop sta je met OM
stil bij wat je in je diepste wezen bent. Komt dan de inademing dan
vloeit die weer met de klank so
naar de navel toe enz.”
Soham is een woordsamenstelling van sah en aham. De stemloze uitgang ah van sah wordt door de stemhebbende a van aham veranderd in een stemhebbende o. Dit is in het Sanskrit de klankleer (sandhi).
Sah betekent: hij; aham betekent: ik. Beide staan in dezelfde naamval, de nominatief, het onderwerp van de zin, en zijn dus gelijk aan elkaar. Er is dan ook geen werkwoord nodig. Dit is de Sanskrit spraakkunst. Soham kan dus worden vertaald als: Ik ben Hem. Je adem bevestigt met elke ademhaling wie je in wezen bent.
Je kunt bij wijze van meditatie met Soham ook bewust zijn van de adem: so met de inademing, ham met de uitademing. Dit is Ajapa Japa; letterlijk: de niet-herhaalde herhaling: de Mantra herhaalt zichzelf je hele leven lang of zolang je ademt en in het lichaam bent. Elke ademhaling zegt je in feite: “Je bent niet dit lichaam. Je bent niet de individuele persoonlijkheid. Je bent in wezen Bestaan-Bewustzijn-Zaligheid.”
Herhaal je Soham bij wijze van Mantra Japa of herhaling van een Mantra met een maalaa of snoer met 108 kralen dan is de Mantra “OM Soham”.
Ik heb het ademhalingscentrum niet verlegd van het verlengde merg naar een punt in de borst. Dit is de spirituele ademhaling. Dit spirituele punt ligt een beetje meer naar rechts dan het hart.
Het
abc van de Yoga-ademoefeningen
De
ademoefening om mee te beginnen, het abc zeg maar, is even
doeltreffend als eenvoudig. De stembanden worden erin aangespannen
door uit te ademen met een diep gezoem in de keel. Na een tijd kun je
ook zoemen tijdens de inademing. Dit is wat moeilijker en het wordt
alleen gedaan als men er zeker van is dat men er geen spanning mee
opbouwt. Deze allereerste ademoefening heet Bhraamarie
of Bijadem. Je zoemt daarin als een bhramara
of bij.
Waarom
zittend?
Ademoefeningen
worden zittend gedaan, liefst met de benen gekruist. Is dat
onmogelijk zit dan op een lage stoel met de voeten plat op de grond.
Zit goed rechtop. Zit niet voorovergebogen. Houd het hoofd gewoon
rechtop. Ontspan zo goed mogelijk.
Adem langzaam in door de neus. Zuig de lucht niet naar binnen, want dit is een grote fout: als je de lucht naar binnen zuigt, zuig je de neusvleugels dicht en dan komt er veel minder lucht in de longen. De lucht moet langzaam en zonder horten en stoten worden aangezogen vanuit de buik of met andere woorden vanuit het middenrif.
Waarom moet dit zittend gebeuren? Daar zijn twee gegronde redenen voor. Tijdens ademoefeningen speelt de belangrijkste activiteit zich volledig af in de borst. Het is mogelijk dat de het bloed daardoor wordt onttrokken aan de hersenen. Hierdoor kun je duizelig worden en vallen en je bezeren. Dit gebeurt vooral als men niet goed ontspannen is, wat normaal is in het geval van beginners. Als je neerzit kun je niet vallen. Dat is de eerste reden. Als je met de benen gekruist zit, wordt de bloedsomloop korter en dit ontlast het hart. Hierdoor verhoogt het effect van de oefening. Dit is de tweede reden.
Zithoudingen
Zitten
is een kunst. Swami Satchidananda zei tijdens een lezing in de
feestzaal van het stadhuis: “Toen men de stoel uitvond, vond
men het ziekenhuis uit.” Als je op een stoel zit, ga je leunen
tegen de leuning. De leuning neemt de functie van de wervelkolom
over. De wervelkolom lijdt daardoor functieverlies en verzwakt.
In de feestzaal zijn de zijkanten een tiental centimeter verhoogd. Op die verhoogde zijkanten staan de stoelen twee aan twee. Toen de mensen op het einde van de lezing opstonden, schoof iemands stoel per ongeluk van de verhoging en viel op het parket. Dit ging gepaard met veel kabaal. De Swami zei: “Goed zo, iemand wil zijn stoel vernielen en mijn onderricht al direct in toepassing brengen!”
Het is dan ook de boodschap de zithouding te leren beoefenen. Je zult er alleen bedrevenheid in verwerven door oefening. Zeg niet te snel: “Ik kan dat niet.” Waar een wil is, is een weg. No gains without pains. Ik weet het, het zijn gemeenplaatsen, maar ze zijn ook waar. Doe een inspanning, je zult je later er van harte voor feliciteren. Maar voor het zo ver is en als de zithouding toch een probleem blijft, zijn er enkele eenvoudige hulpmiddelen.
Zit met de benen gekruist. Neem een lang stuk linnen, leg het rond de rug en onder de benen. Leg er een stevige knoop in. Het linnen geeft steun aan de benen en de rug.
Laat een bankje maken, een tiental centimeter hoog. Zit op de knieën. Plaats het bankje over de enkels en zit op het bankje. In deze houding wordt de druk van de wervelkolom volledig weggenomen.
Plastic
Mensen
gebruiken vaak plasticmatten om op te zitten en te oefenen. Dit is
sterk af te raden. Op plastic kun je niet lang gemakkelijk zitten om
de eenvoudige reden dat synthetische stoffen statische elektriciteit
maken, die de lichaamseigen elektriciteit verstoort. Zit op een
katoenen of wollen mat. Hetzelfde geldt voor de kledij.
Hoelang?
Hoelang
moet de Bijadem worden gedaan? Doe ze om te beginnen ten minste een
tiental keer. Als je dit onder de knie hebt en vertrouwd raakt met de
oefening kun je het aantal opdrijven.
Effect
Als
je diep hebt uitgeademd en dan weer diep inademt, verdwijnt de druk
op het hart veel meer en vloeit er veel meer bloed naar het hart toe,
dat als het dan samentrekt veel meer bloed rond stuwt. Zonder dat je
een lichamelijke inspanning doet, wordt het bloed rond gestuwd tot in
de uiterste uiteinden van het lichaam.
De hartwand wordt goed doorbloed. Het hart stuurt bloed naar alle delen van het lichaam, maar vergeet vaak zichzelf. Als de hartwand niet goed wordt doorbloed, slibt de kransslagader dicht en sterft de hartwand af. Dit is het hartinfarct. De Bijadem is het beste middel om te voorkomen dat je een hartinfarct krijgt. Neem je pols tijdens de Bijadem. Je zult voelen hoeveel krachtiger en langzamer je hart gaat kloppen.
Oren
dicht
Als
je het niet in groep maar in je eentje doet, kun je met de
wijsvingers de oren dicht stoppen en je concentreren op de trillingen
in het hoofd. Dit werkt heel ontspannend. Houd de armen tegen de romp
en houd het hoofd goed rechtop.